Stanowisko Wielkopolskiej Izby Budownictwa w sprawie ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw.
Stanowisko zostało przekazane adresatom 7 kwietnia 2020 r.

Pan Premier                    
Mateusz Morawiecki

Pani Minister Jadwiga Emilewicz
Ministerstwo Rozwoju

Szanowny Panie Premierze.
Szanowna Pani Minister.

Poniżej przedstawiamy stanowisko członków Wielkopolskiej Izby Budownictwa w sprawie ustawy z dnia 31 marca 2020 r., powszechnie zwanej tarczą antykryzysową. Zanim przejdziemy do szczegółów, chcielibyśmy podkreślić, że członkowie Izby uważają, iż pomoc państwa wynikająca z przepisów wyżej wspomnianej ustawy kompletnie nie spełnia oczekiwań przedsiębiorców, a utrzymanie ustawy w obecnym kształcie doprowadzi do fali bankructw i ogromnego wzrostu bezrobocia.

Naszym zdaniem są trzy istotne obszary, które wymagają pilnych zmian – mamy na myśli:

  • zachowanie płynności finansowej przez przedsiębiorców,
  • zachowanie miejsc pracy,
  • kwestie prawno-społeczne.

W pierwszym obszarze (utrzymanie płynności finansowej) zasadne jest wprowadzenie poniższych rozwiązań:

  1. całkowite zwolnienie przedsiębiorców z podatków przez cały okres trwania stanu pandemicznego i trzy miesiące po jego zakończeniu (bez dodatkowych obostrzeń),
  2. zwolnienie co najmniej mikro, małych i średnich firm ze składek ZUS przez cały okres trwania stanu epidemicznego i trzy miesiące po jego zakończeniu (bez dodatkowych obostrzeń),
  3. całkowite zawieszenie mechanizmu split payment wraz z odblokowaniem kont podatkowych dla rozliczeń bieżących na cały okres trwania stanu epidemicznego i trzy miesiące po jego zakończeniu,
  4. zmiana sposobu fakturowania robót realizowanych w oparciu o prawo zamówień publicznych – obecnie fakturowanie ma miejsce w cyklach cztero- sześciomiesięcznych po osiągnięciu kolejnego kamienia milowego w realizowanym projekcie inwestycyjnym; rzecz w tym, aby była możliwość zmiany na fakturowanie w kroku miesięcznym na podstawie zaawansowania prac,
  5. wprowadzenie na okres trwania pandemii dla sektora finansów publicznych obowiązku regulowania faktur przedsiębiorców za prace wykonywane w oparciu o prawo zamówień publicznych oraz finansowanych z programów operacyjnych w terminie 7 dni od daty faktury (oczywiście pod warunkiem, że kwota, na którą jest wystawiona faktura, jest bezsporna),
  6. stworzenie rozwiązań prawnych, na mocy których banki będą zobowiązane do udostępniania długoterminowych kredytów obrotowych na bazie wyników za lata 2018 i 2019 oraz wprowadzenie gwarancji rządowych,
  7. wprowadzenie uregulowań gwarantujących szybki zwrot VAT,
  8. stworzenie dogodnych warunków do stosowania faktoringu przez przedsiębiorstwa produkcyjne, przede wszystkim w celu sfinansowania zakupu surowców i materiałów do produkcji (tak zwane zatowarowanie),
  9. zwolnienie od opłaty od użytkowania wieczystego w 2020 roku,
  10. wprowadzenie rekompensat dla wynajmujących wielkopowierzchniowe obiekty handlowe w związku z zawieszeniem umów najmu na podstawie art. 15ze tarczy antykryzysowej.

W zakresie zachowania miejsc pracy:

  1. udział państwa w pokryciu kosztów pracy – minimum 80 % płacy podstawowej za okres przestoju względnie skrócenia czasu pracy,
  2. przejęcia przez ZUS obowiązku płacenia wszelkich świadczeń pracowniczych z tytułu choroby i kwarantanny od pierwszego dnia nieobecności w pracy,
  3. umożliwienie pracodawcom skracania czasu pracy z równoczesnym proporcjonalnym obniżeniem wynagrodzenia,
  4. wprowadzenie możliwości stosowania rocznego okresu rozliczeniowego czasu pracy na mocy decyzji pracodawcy bez konieczności konsultowania z pracownikami,
  5. i w uzupełnieniu punktu 4: wprowadzenie sobót jako normalny dzień pracy i / lub wydłużenie czasu pracy do 10 godzin bez konieczności wypłacania nadgodzin w celu odrabiania godzin z tytułu braku pracy lub skróconego czasu pracy w okresie pandemii.

Kwestie prawno-społeczne:

  1. zawieszenie obowiązku ogłoszenia upadłości z wyłączeniem sytuacji, kiedy utrata płynności finansowej i niewypłacalność nie jest spowodowana pandemią albo nie ma prawdopodobieństwa poprawy sytuacji w zakresie płynności finansowej i przywrócenia zdolności do terminowego regulowania zobowiązań,
  2. wprowadzenie zmian w zakresie prawa zamówień publicznych – chodzi o terminy realizacji zadań i przypadki następującego typu: na budowie pojawia się chory, bądź podejrzany o zakażenie koronawirusem, co wymusza kwarantannę wszystkich pracujących na budowie; wiąże się to z poszukaniem nowych podwykonawców, co zajmuje dużo czasu i opóźnia prace, a termin umowy jest jednoznaczny i może się to wiązać z późniejszymi karami za nieterminową realizację zadania,
  3. zlikwidowanie barier w otrzymywaniu pomocy publicznej,
  4. zawieszenie wszelkich obowiązków biurokratycznych nałożonych na firmy od 1 marca do końca 2020 roku,
  5. przesunięcie na dzień 1 stycznia 2021 roku, wszelkich nowych obowiązków nakładanych na przedsiębiorców, w szczególności w zakresie BDO i PPK, a także rejestru beneficjentów rzeczywistych;
    przedsiębiorcy powinni poświęcić swój czas na przetrzymanie okresu kryzysu i odbudowywanie pozycji, a nie na inne mniej istotne sprawy, tym bardziej, że teraz administracja jest praktycznie unieruchomiona i przedsiębiorcy nie są w stanie uzyskać od niej np. niezbędnych decyzji w zakresie BDO, czy też innych,
  6. automatyczne przedłużenie ważności badań okresowych pracowników,
  7. umożliwienie składania projektu budowlanego załączanego do wniosku o wydanie pozwolenia na budowę w formie elektronicznej,
  8. rozszerzenie katalogu inwestycji kończących się zawiadomieniem o zakończeniu budowy o budynki wielorodzinne.

Szanowny Panie Premierze, Szanowna Pani Minister, żeby utrzymać miejsca pracy, musimy ratować przedsiębiorstwa. I to niezależnie od ich wielkości. W tym przypadku istotne jest to, jak bardzo przedsiębiorstwo ucierpi na skutek kryzysu. Musimy zapewnić firmom przetrwanie i utrzymanie płynności. To z kolei umożliwi utrzymanie miejsc pracy. Trzeba pamiętać, że w obecnej sytuacji priorytetem nie powinno być utrzymanie docho-dów państwa i zrównoważony budżet, tylko przedsiębiorstwa, bo tylko one zapewnią, że będą miejsca pracy i że w przyszłości, dzięki podatkom płaconym przez firmy, będzie możliwe zrównoważenie budżetu. Tymczasem teraz nie ma możliwości, aby zapewnić byt pracownikom bez równoczesnego wsparcia pracodawców.

Poza tym ważna jest jeszcze jedna sprawa – prawo stanowione na rzecz przezwyciężenia gospodarczych skutków pandemii powinno być prawem jasno sformułowanym, łatwym do stosowania przez przedsiębiorców i to bezzwłocznie, a także  wykluczającym uznaniowość ze strony urzędników.

Uważamy, że zmiany mające na celu udoskonalenie tarczy antykryzysowej powinny być dokonywane przy aktywnym udziale przedsiębiorców. Tymczasem także w obecnej trudnej sytuacji politycy traktują biznes nieufnie, a konsultacji z przedsiębiorcami praktycznie nie ma. Nawet rzecznik małych i średnich przedsiębiorstw Adam Abramowicz w wywiadzie zamieszczonym w „Rzeczypospolitej” przyznał, że nie uczestniczył w konsultacjach. Podkreślamy, że przedsiębiorcy nie tylko powinni konsultować zmiany w tarczy antykryzysowej, ale powinni aktywnie uczestniczyć w ich tworzeniu. Postulaty firm muszą być uwzględnione, ponieważ inaczej może okazać się, że środki przeznaczone na pomoc zostaną zmarnowane, a firmy i tak zbankrutują.

Kolejna ważna kwestia – co po wyjściu z pandemii? Przedsiębiorstwa muszą wtedy nie tylko odzyskać płynność, ale także skutecznie działać na rynku w stanie recesji. To oznacza, że biznes będzie potrzebował od państwa czegoś więcej niż wyłącznie pieniędzy pomocowych. Zatem firmy powinny mieć stworzone dogodne warunki do działania. Jeśli jednak nie nastąpi zmiana systemu gospodarczego, potencjał i kreatywność polskich przedsiębiorców polegną w starciu z systemem. Trzeba więc przeprowadzić deregulację gospodarki. Mamy na myśli takie działania, jak ustawa z dnia 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej, zwana powszechnie ustawą Wilczka. Chodzi o to, żeby przywrócić wolność działalności gospodarczej. Takie rozwiązanie będzie wiązało się z mniejszym obciążeniem finansowym budżetu państwa, a ułatwi pokonanie recesji. Natomiast jeśli chodzi o środki zaoszczędzone w budżecie, państwo może je przeznaczyć na akcję kredytową banków na rzecz wsparcia polskich przedsiębiorców w przezwyciężaniu kryzysu.

Ostatecznie ograniczenie ingerencji państwa w gospodarkę połączone z zapewnieniem przedsiębiorcom kapitału sprawi, że biznes pokona recesję. Natomiast, jeśli nie wykorzystamy okazji do przeprowadzenia deregulacji, to niestety stracimy szansę na szybkie przezwyciężenie kryzysu.
Uważamy, że deregulacja gospodarki po wygraniu z koronawirusem to znakomity bodziec dla przedsiębiorców, którzy w wolności gospodarczej widzą przyszłą pomyślność Polski.

Deklarując gotowość współpracy w zakresie przezwyciężanie kryzysu polskiej gospodarki, pozostajemy z wyrazami szacunku.