Arbitraż – vademecum

Na czym polega arbitraż?

Arbitraż polega na tym, że zwaśnione strony zgodnie wskazują osobę trzecią, która ma wydać wyrok rozstrzygający ich spór. Trzeba jeszcze dodać, że strony zobowiązują się wzajemnie do dobrowolnego wykonania zapadłego w sprawie wyroku.
Sądownictwo polubowne to przewidziany przez prawo sposób rozstrzygania sporów przez tzw. sąd polubowny – organ, który nie jest sądem powszechnym (państwowym), a jego uprawnienie do działania wynika z umowy stron.
Sądy polubowne to instytucje niepaństwowe, funkcjonujące poza systemem sądownictwa powszechnego, przewidziane do rozstrzygania sporów cywilnych i gospodarczych.
Arbitraż odznacza się prostotą postępowania, jest mniej sformalizowany.
Istotą sądownictwa polubownego jest rozstrzygnięcie sporu przez arbitra lub arbitrów, na wybór których strony mają bezpośredni lub pośredni wpływ.
Postępowanie jest – co do zasady – jednoinstancyjne, a od wyroku wydanego przez sąd polubowny nie przysługuje odwołanie. Można go jedynie kwestionować wnosząc skargę o uchylenie wyroku sądu polubownego.
Jednoinstancyjność znacznie przyspiesza czas rozwiązywania sporu i uzyskania tytułu wykonawczego (średni czas rozstrzygania sporu wynosi od 1 do 3 miesięcy).

Jaki akt prawny reguluje arbitraż w Polsce?

Arbitraż w Polsce reguluje ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego, część piąta SĄD POLUBOWNY (ARBITRAŻOWY) – art.. 1154 – 1217.

Obie nazwy sąd polubowny i arbitrażowy są równoważne i mogą być używane zamiennie.

Szczegółowe zasady funkcjonowania stałych sądów arbitrażowych określają wewnętrzne regulaminy tych sądów.

Na jakiej podstawie działa arbitraż w ogóle?

Na podstawie:

• umów handlowych,
• kodeksów postępowania cywilnego,
• regulaminów sądów polubownych,
• umów międzynarodowych,
• konwencji (np. konwencja nowojorska o uznawaniu i wykonywaniu zagranicznych orzeczeń arbitrażowych z 1958 r.),
• kodeksu etyki arbitra
• i innych.

Zastosowanie mają również zasady słuszności (ex aequo et bono) i zwyczaje handlowe, zwane umownie lex mercatoria.

Jak wygląda rozprawa?

Strony siedzą i składają wyjaśnienia na siedząco.
Miejscem rozprawy jest zazwyczaj sala izby handlowej.
Pełnomocnicy nie muszą ubierać tog.
Na każdą prośbę stron można zarządzić przerwę.
Można częstować się kawą i herbatą.

Wpływ stron na przebieg rozprawy

Strony mogą wybrać:

• konkretny sąd polubowny,
• skład arbitrów,
• sposób ich powołania,
• miejsce i czas postępowania,
• zasady rozstrzygania sporu,
• a nawet określić liczbę instancji postępowania, jeśli nie chcą poprzestać na jednej.

Czy wyroki polskich sądów arbitrażowych są uznawane za granicą?

Tak, o ile dane państwo ratyfikowało konwencję nowojorską z 1958 r. o uznawaniu  wykonywaniu zagranicznych orzeczeń arbitrażowych. Takich państw jest około 150.

Który sąd arbitrażowy jest właściwy do rozstrzygania sprawy?

Ten, któremu strony poddały rozstrzygnięcie sporu, czyli ten, który strony same wybrały.

Co należy zrobić, aby się poddać arbitrażowi?

Są trzy możliwości:

• dokonać zapisu na sąd polubowny w umowie,
• zawrzeć dodatkową umowę o poddaniu się pod arbitraż w momencie pojawienia się sporu (kompromis),
• wprowadzić klauzulę arbitrażową do statutu spółki, fundacji, stowarzyszenia.

Zapis na sąd polubowny

Zapis – umowa o poddanie sporu pod rozstrzygnięcie sądu polubownego.
W umowie strony ustalają, że w razie powstania sporu, poddają go pod rozstrzygnięcie sądowi polubownemu.
Stwierdzenie to musi być jednoznaczne.
Umowa, mająca charakter zapisu na sąd polubowny może dotyczyć sporu już istniejącego i wówczas nazywana jest kompromisem, albo sporu przyszłego i wówczas nazywana jest klauzulą arbitrażową albo kontraktową.
Przede wszystkim należy wskazać jednoznacznie, czego spór dotyczy lub może dotyczyć, czyli dokładnie oznaczyć przedmiot sporu albo stosunek prawny, z którego spór wynikł lub może wyniknąć.
Ważne jest także, aby z treści zapisu na sąd polubowny wynikało, czy strony poddają spór pod sąd polubowny krajowy czy zagraniczny, stały czy sąd ad hoc.

Jeśli ma to być sąd arbitrażowy stały, to należy go oznaczyć w konkretny sposób, tak aby możliwe było ustalenie, o który sąd chodzi w danym przypadku.
Jeśli ma to być sąd ad hoc, czyli taki, który będzie w razie potrzeby dopiero powołany, wystarczy tylko informacja, że spór rozstrzygnie sąd polubowny albo że spór zostanie rozstrzygnięty przez arbitra (arbitrów).

Strony mogą wskazać w umowie osobę arbitra lub arbitrów albo określić kryteria, według których będzie on wybierany w razie zaistnienia takiej potrzeby oraz sposób wyboru.
Zapis na sąd polubowny powinien być sporządzony na piśmie.
Wystarczy jednak, gdy strony wymienią między sobą pisma, w których każda z nich wyraża wolę rozpoznawania sprawy przez sąd arbitrażowy albo też takie oświadczenia zostaną złożone w jakiejkolwiek innej formie porozumiewania się na odległość.
Forma ta musi gwarantować ich utrwalenie (np. poczta elektroniczna).
Na takie oświadczenie, że strony chcą, by sprawę rozpoznawał sąd polubowny trzeba się powołać w umowie.

Każda ze stron musi własnoręcznie podpisać umowę.

Przykładowa klauzula

Wszelkie spory wynikające z niniejszej umowy lub powstające w związku z nią, strony poddają rozstrzygnięciu Gospodarczego Sądu Arbitrażowego w Poznaniu zgodnie z regulaminem tego Sądu obowiązującym w dacie wniesienia pozwu.

Można również zastosować klauzulę dwustopniową.

Wszelkie spory wynikające z niniejszej umowy lub powstające w związku z nią, strony poddają w pierwszej kolejności rozstrzygnięciu w drodze mediacji prowadzonej przez Centrum Mediacji Gospodarczej przy Wielkopolskiej Izbie Budownictwa w Poznaniu zgodnie z regulaminem Centrum obowiązującym w dacie wniesienia pozwu. W przypadku gdy mediacja nie zakończy się ugodą, strony poddają te spory rozstrzygnięciu Gospodarczego Sądu Arbitrażowego w Poznaniu zgodnie z regulaminem tego Sądu obowiązującym w dacie wniesienia pozwu.

Regulamin Centrum Mediacji Gospodarczej
Regulamin Gospodarczego Sądu Arbitrażowego

Klauzula może zawierać dodatkowe postanowienia – liczbę arbitrów, miejsce postępowania, język itd.

Cechy umowy o zapis na sąd arbitrażowy

Duża swoboda stron w ustalaniu jej treści, w tym nawet możliwość ustalania sposobu rozstrzygania sporu.
Bezwzględny wymóg zachowania zasady równości stron.
Bezskuteczność postanowień naruszających zasadę równości stron, co oznacza, że w zapisie na sąd arbitrażowy nie można zawierać postanowień, które naruszałyby równość stron.
Nie można na przykład zastrzec, że sąd będzie badał jedynie obowiązki jednej strony, a nie będzie brał pod uwagę jej uprawnień. Takie postanowienia będą bezskuteczne, to znaczy, że traktuje się je tak, jakby nie istniały.
Niedopuszczalność objęcia zapisem wszystkich spraw, jakie mogą wyniknąć pomiędzy stronami, bez oznaczenia konkretnego stosunku prawnego. Oznacza to, że zapis musi dotyczyć lub wynikać z konkretnych stosunków prawnych.
Nie można dokonać zapisu, w którym stwierdzi się, że poddaje się pod rozstrzygnięcie sądu arbitrażowego wszystkie sprawy związane z określoną osobą.
Postanowienia umowy o zapis na sąd polubowny mogą być dowolne, ale nie mogą być sprzeczne z prawem.

Skutki prawne zapisu na sąd arbitrażowy

Poprzez zawarcie umowy o zapis na sąd polubowny, sąd ten jest uprawniony do rozstrzygania sporu, którego dotyczy zapis. W takim przypadku dochodzi do wyłączenia właściwości sądu powszechnego.

Skład sądu

Strony mogą w umowie określić liczbę arbitrów.
Może to być jeden arbiter albo kilku, przepisy nie zawierają w tym zakresie żadnych ograniczeń. Jeśli strony tego nie określą w umowie, powołuje się sąd w składzie trzech arbitrów. Umowa nie może przyznawać jednej ze stron większych uprawnień do ustalenia składu sądu. Takie postanowienia umowy są bezskuteczne.

Zasady postępowania przed sądem arbitrażowym

Jeżeli przepis ustawy nie stanowi inaczej, strony mogą uzgodnić zasady i sposób postępowania przed sądem polubownym. Jeśli tego nie zrobią – sąd polubowny może, uwzględniając przepisy ustawy, prowadzić postępowanie w taki sposób, jaki uzna za właściwy. Sąd polubowny nie jest związany przepisami o postępowaniu przed sądem powszechnym.
Strony powinny być traktowane równo, każda ze stron ma prawo do wysłuchania i przedstawienia swoich racji i dowodów na ich poparcie.
Jeżeli strony nie uzgodniły inaczej, sąd polubowny niezależnie od ustalonego miejsca postępowania, może wyznaczyć posiedzenie w każdym miejscu, jakie uzna za stosowne dla odbycia narady arbitrów albo dla przeprowadzenia dowodów.
Jeżeli strony nie uzgodniły inaczej, postępowanie przed sądem polubownym rozpoczyna się w dniu, w którym pozwanemu doręczono pismo zawierające żądanie rozpoznania sprawy w tym postępowaniu (tzw. wezwanie na arbitraż).
Wezwanie na arbitraż powinno dokładnie określić strony i przedmiot sporu oraz wskazywać zapis na sąd polubowny, na podstawie którego postępowanie ma być prowadzone, a także zawierać wyznaczenie arbitra, jeżeli należy to do strony, która dokonuje wezwania na arbitraż.
Jeżeli strony nie uzgodniły inaczej, o języku lub językach postępowania decyduje sąd polubowny.
W terminie uzgodnionym przez strony lub, jeżeli strony tego nie uzgodniły, w terminie wyznaczonym przez sąd polubowny powód powinien wnieść pozew, a pozwany może złożyć odpowiedź na pozew.
Do pozwu i odpowiedzi na pozew strony mogą dołączyć dokumenty, jakie uznają za stosowne.
Jeśli strony nie uzgodniły inaczej, sąd polubowny decyduje o tym, czy przeprowadzić rozprawę w celu przedstawienia przez strony twierdzeń lub dowodów na ich poparcie, czy też postępowanie będzie prowadzone na podstawie dokumentów i innych pism, bez wyznaczania rozprawy.
Strony powinny być odpowiednio wcześnie zawiadomione o rozprawie oraz posiedzeniach sądu polubownego, odbywanych w celu przeprowadzenia dowodów.
Wszelkie pisma składane przez stronę sądowi polubownemu powinny być doręczone drugiej stronie.
Obu stronom powinny być doręczone opinie biegłych oraz inne dowody na piśmie, które sąd polubowny może wziąć pod uwagę przy rozstrzyganiu sporu.
Jeżeli strona nie stawi się na rozprawę lub nie przedstawi dokumentów, które obowiązana była przedłożyć, sąd polubowny może prowadzić postępowanie i wydać wyrok na podstawie zebranego materiału dowodowego.
Jeśli jednak strona usprawiedliwi swą bezczynność lub nieobecność, a strony inaczej nie postanowiły, wówczas sąd nie może prowadzić postępowania.
Jeżeli strony nie uzgodniły inaczej, sąd polubowny może wyznaczyć biegłego lub biegłych w celu uzyskania ich opinii.

Wyrok sądu arbitrażowego a wyrok sądu powszechnego

Wyrok sądu polubownego lub ugoda przed nim zawarta mają moc prawną równą z wyrokiem lub ugodą zawartą przed sądem powszechnym po ich uznaniu przez sąd powszechny albo stwierdzeniu przez sąd powszechny ich wykonalności.
Uznanie lub stwierdzenie wykonalności wyroku sądu polubownego stanowi swego rodzaju zatwierdzenie tego wyroku przez sąd powszechny, przy czym odmowa takiego zatwierdzenia możliwa jest wyłącznie w ściśle określonych przypadkach.
Sąd powszechny nie bada wyroku sądu polubownego pod kątem prawidłowości rozstrzygnięcia!!!
Nie ma konieczności prowadzenia postępowania o uznanie lub stwierdzenie wykonalności wyroku sądu polubownego, jeśli strona dobrowolnie go wykona.

Ważne! O uznaniu albo stwierdzeniu wykonalności wyroku sądu polubownego lub ugody przed tym sądem zawartej, sąd powszechny orzeka na wniosek strony.

Większość rozstrzygnięć sądu polubownego wykonywana jest przez strony dobrowolnie.
Po przeprowadzeniu postępowania o uznanie lub stwierdzenie wykonalności wyroku sądu polubownego wyrok ten ma moc prawną na równi z wyrokiem sądu powszechnego.

Procedura arbitrażu

Zazwyczaj według regulaminu wybranego stałego sądu polubownego, obowiązującego bądź w momencie zawarcia zapisu na sąd, bądź w momencie wniesienia pozwu.
Wszczęcie postępowania następuje przez „wezwanie na arbitraż” albo wniesienie pozwu.
Zespół orzekający rozpoznaje sprawę na rozprawie lub bez rozprawy – wyłącznie na podstawie zgromadzonej dokumentacji (jeśli strony tak chcą).

Czy można kogoś zmusić do arbitrażu?

Nie. Arbitraż jest dobrowolny!!!

Czy można wycofać się z arbitrażu?

Tak. W każdym czasie przed wyznaczeniem rozprawy. Później – za zgodą pozostałych stron. Możliwe jest też zawieszenie postępowania, jeśli zachodzą okoliczności uniemożliwiające nadanie sprawie biegu. Umorzenie postępowania nastąpi też w przypadku cofnięcia pozwu lub gdy postępowanie stało się zbędne lub niemożliwe.

Jakie sprawy można poddać arbitrażowi?

Wszystkie spory o prawa majątkowe lub spory o prawa niemajątkowe, które mogą być przedmiotem ugody sądowej. Wyjątkiem są sprawy o alimenty.

Według jakiego prawa odbywa się postępowanie?

Według prawa wybranego przez strony, właściwego dla danego stosunku prawnego, wynikającego z umowy.
Na wniosek stron – również według ogólnych zasad prawa handlowego (lex mercatoria) lub zasad słuszności (ex aequo et bono).

Kiedy wygasa zapis?

Gdy arbiter wymieniony w klauzuli arbitrażowej odmówił lub z istotnych powodów nie może przyjąć funkcji.
Również wtedy, gdy arbitrzy przy wydawaniu wyroku nie mogą osiągnąć jednomyślności lub większości głosów.

Bezstronność arbitra

Mówią o tym wytyczne International Bar Association (IBA) – Międzynarodowego Stowarzyszenia Prawników.
Dotyczą konfliktów interesów w międzynarodowym arbitrażu.
Niektóre sądy ustalają dodatkowo własne wytyczne, jak np. Zasady etyki arbitra Sądu Arbitrażowego przy KIG.

Jak zapada wyrok?

Większością głosów.
Arbiter przegłosowany może zgłosić zdanie odrębne.

Co, jeśli strona nie stawia się na rozprawę?

Arbitraż zakłada, że strony chcą rozwiązać spór.
W sądownictwie polubownym stronom trudniej jest stosować taktykę sztuczek proceduralnych, prawnych uników i gry na czas.
Sąd może wydać wyrok na podstawie zebranego materiału dowodowego pod nieobecność strony, jeżeli zawiadomiono ją o terminie rozprawy na adres podany w rejestrze handlowym.

Liczba instancji

Jedna, chyba że strony postanowią inaczej. W praktyce regułą jest jednoinstancyjność.

Arbiter

To inaczej sędzia sądu polubownego, członek zespołu orzekającego albo arbiter jedyny, jeżeli orzeka jednoosobowo.

Wybór arbitrów

Są powoływani przez strony lub wskazane przez nie osoby trzecie.
W razie niepowołania arbitrów przez strony, arbitra może wyznaczyć rada arbitrażowa albo inny organ nominacyjny danego sądu polubownego.

Kto może być arbitrem?

Każdy, kto ma pełną zdolność do czynności prawnych i jest pełnoletni, bez względu na obywatelstwo. Arbitrem nie może być jedynie czynny sędzia państwowy.

Czy można zmienić arbitra?

Tak. W wypadku jego śmierci, ustąpienia, wyłączenia, odwołania przez strony lub radę arbitrażową, a także w razie odmowy lub niemożności zawarcia umowy z arbitrem.

Zespół orzekający

Jeśli strony nie postanowiły inaczej, orzeka trzech arbitrów. Skład zespołu może też być jednoosobowy lub liczniejszy, najczęściej nieparzysty. Parzysty skład arbitrów, np. dwuosobowy, zdarza się w niektórych instytucjach amerykańskich i w arbitrażu morskim.

Istotne różnice między sądownictwem państwowym a arbitrażowym

Sąd powszechny – przymus!!!
Sąd powszechny skazany jest na procedurę, którą niektórzy nieuczciwi przedsiębiorcy wykorzystują dla przeciągania postępowań.
Sąd arbitrażowy – zgodne działanie stron.
Strony poddają się orzeczeniom dobrowolnie.
Sędzia państwowy może nie mieć fachowej wiedzy na dany temat, często opiera swój werdykt na opiniach biegłych.
W arbitrażu natomiast mamy do czynienia ze specjalistami najwyższej klasy (arbitrzy – fachowcy z dziedziny, której dotyczy spór).
Postępowanie arbitrażowe jest dla ludzi z klasą.
Sąd arbitrażowy nie może stosować przymusu wobec stron, czy też świadków (może poprosić o to sąd państwowy). Korzystanie z arbitrażu do skutecznego i szybkiego rozwiązania sporu, wymaga współpracy stron.

Formy działania sądów arbitrażowych

Sądy polubowne mogą być powoływane przez strony dla rozstrzygnięcia określonego sporu – tzw. sądy ad hoc.
Sądy stałe – zorganizowane instytucjonalnie, działające w różnych formach prawnych, w tym jako spółki handlowe, fundacje i stowarzyszenia.
Stałe sądy polubowne z reguły działają przy izbach gospodarczych, stowarzyszeniach i fundacjach zajmujących się problematyką gospodarczą.

Decyzja o rozpoznaniu sprawy przez sąd arbitrażowy

Sąd polubowny może zastąpić sąd powszechny, przejmując jego funkcje i kompetencje do rozstrzygnięcia sporu, tylko wtedy, gdy taka jest wola stron.
Strony mogą same wybierać sobie arbitra lub arbitrów i tym samym decydować, kto będzie rozstrzygał spór, a także określić zasady wyboru arbitrów, ustalić dowolną procedurę postępowania przed sądem polubownym, mając jednak na względzie poszanowanie obowiązującego prawa.

Kto decyduje o miejscu postępowania?

Miejsce postępowania przed sądem polubownym wskazują strony, a w razie braku takiego wskazania określa je sąd polubowny, biorąc pod uwagę:

• przedmiot postępowania,
• okoliczności sprawy,
• dogodność dla stron.

Jeżeli miejsce postępowania przed sądem polubownym nie zostało określone przez strony ani przez sąd polubowny, a orzeczenie kończące postępowanie w sprawie zostało wydane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, wówczas uważa się, że miejsce tego postępowania znajdowało się na terytorium RP.

Uchylenie wyroku sądu arbitrażowego

Wyrok sądu polubownego wydany w Rzeczypospolitej Polskiej może zostać uchylony przez sąd tylko wtedy, gdy strona wniesie skargę o jego uchylenie zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania cywilnego. Jeżeli strony ustaliły, że postępowanie przed sądem polubownym będzie obejmowało więcej niż jedną instancję, skarga dotyczy ostatecznego wyroku sądu polubownego rozstrzygającego spór.

Strona może w drodze skargi żądać uchylenia wyroku sądu polubownego, jeżeli:

• brak było zapisu na sąd polubowny,
• zapis jest nieważny, gdyż strona nie miała zdolności do czynności prawnych,
• zapis jest bezskuteczny, bowiem narusza zasadę równości stron,
• zapis utracił moc, gdyż sąd polubowny wskazany w zapisie nie przyjął sprawy do rozpoznania lub gdy rozpoznanie sprawy w ramach tego sądu okazało się z innych przyczyn niemożliwe,
• strona nie była należycie zawiadomiona o wyznaczeniu arbitra, o postępowaniu przed sądem polubownym lub w inny sposób była pozbawiona możności obrony swoich praw przed sądem polubownym,
• wyrok sądu polubownego dotyczy sporu nieobjętego zapisem na sąd polubowny lub wykracza poza zakres takiego zapisu,
• skład sądu polubownego był niewłaściwy lub nie zachowano podstawowych zasad postępowania przed tym sądem,
• wyrok uzyskano za pomocą przestępstwa albo podstawą wydania wyroku był dokument podrobiony lub przerobiony,
• w tej samej sprawie między tymi samymi stronami zapadł prawomocny wyrok sądu powszechnego.

Uchylenie wyroku sądu polubownego następuje także wtedy, gdy:

• sąd stwierdził, że według ustawy spór nie może być rozstrzygnięty przez sąd polubowny,
• wyrok sądu polubownego jest sprzeczny z podstawowymi zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej (klauzula porządku publicznego).

Dlaczego warto stosować arbitraż?

Kompetencje arbitrów gwarantują, że spory są rozstrzygane szybko i z uwzględnieniem wszystkich aspektów sporu. Czas w przypadku konfliktu ma ogromne znaczenie, a długi okres oczekiwania na rozprawę może doprowadzić do niemożności dowodowej czy do utraty znaczenia egzekwowanego prawa. Szybkość rozstrzygnięć sądu ma szczególnie istotne znaczenie w przypadku spraw gospodarczych. Dla przedsiębiorców długi okres oczekiwania na rozprawę może oznaczać bankructwo lub co najmniej pogorszenie pozycji i sytuacji firmy na rynku. Narastający, nierozwiązany konflikt może powodować utratę poprawnych stosunków między skonfliktowanymi przedsiębiorcami, a co za tym idzie zaprzestanie współpracy.
Arbitrami są fachowcy z dziedziny, której dotyczy spór. Nie zachodzi konieczność powoływania biegłych i czekania na ich opinie.
W sądzie państwowym sędzia prowadzący sprawę przeważnie nie posiada specjalistycznej wiedzy z zakresu, którego ona dotyczy. Trzeba powoływać biegłego, co dodatkowo przedłuża sprawę. W składzie orzekającym sądu arbitrażowego zazwyczaj zasiadają osoby posiadające wiedzę z dziedziny, której dotyczy spór.

Niedogodności rozpatrywania sporów gospodarczych przed sądami powszechnymi z punktu widzenia przedsiębiorcy – przewlekłość postępowania wynikająca z:

• przeciążenia sądów,
• skomplikowanej procedury sądowej,
• wieloinstancyjności.

W sądzie powszechnymi trony nie mają wpływu na wybór składu orzekającego, a sędziowie nie są fachowcami w sprawach gospodarczych, tym bardziej że sprawy dotyczą bardzo szerokiego wachlarza zagadnień. Dlatego też korzystają, gdy tylko zajdzie taka potrzeba, z opinii biegłych, nierzadko kosztownej i istotnie przedłużającej proces.
Postępowanie w sprawach gospodarczych przed sądami powszechnymi jest w Polsce jawne, a sąd może je tylko wyjątkowo utajnić. Tymczasem w przypadku sporów gospodarczych stronom zazwyczaj zależy na dyskrecji.
Rozstrzyganie sporów gospodarczych w sądach państwowych jest długotrwałe i kosztowne.

Zalety korzystania z rozstrzygnięć sporów przed sądem arbitrażowym:

• jednoinstancyjność,
• szybkość postępowania – większość spraw jest rozstrzygana już na pierwszym posiedzeniu i to zazwyczaj przed upływem trzech, czterech miesięcy od uiszczenia wpisu sądowego,
• mniejszy formalizm niż w sądownictwie państwowym,
• oszczędność czasu i pieniędzy w postępowaniu przed sądem arbitrażowym – wpisy są niższe niż w sądach państwowych, a poza tym postępowanie jest jednoinstancyjne. Oznacza to, że strona nie jest narażona na koszty kolejnych instancji,
• poufność – postępowanie ma charakter niepubliczny,
• sprawność postępowania.
• elastyczność – możliwa między innymi dzięki zapisom części V kpc, art. 1194 § 1. Sąd polubowny rozstrzyga spór według prawa właściwego dla danego stosunku, a gdy strony go do tego wyraźnie upoważniły – według ogólnych zasad prawa lub zasad słuszności. § 2. W każdym jednak przypadku sąd polubowny bierze pod uwagę postanowienia umowy oraz ustalone zwyczaje mające zastosowanie do danego stosunku prawnego.

Sąd arbitrażowy może uwzględniać w swoich orzeczeniach takie elementy, których sąd powszechny czasami pomija (żeby nie narazić się na apelację) lub nie może uwzględnić.
Możliwość wybierania przez strony zaufanych arbitrów, którzy są specjalistami w dziedzinie dotyczącej sporu.
Wyrok jest tytułem egzekucyjnym, który po nadaniu przez sąd państwowy klauzuli wykonalności nadaje się do egzekucji.
Istnieje możliwość złożenia do sądu powszechnego skargi o uchylenie wyroku sądu arbitrażowego.
Sąd powszechny może albo oddalić skargę ze względu na jej bezzasadność, albo uchylić w części lub całości wyrok sądu polubownego.
Nie może badać ani pod względem prawnym ani faktycznym, czy rozstrzygnięcie sprawy przez sąd polubowny jest właściwe.
Strona może w drodze skargi żądać uchylenia wyroku tylko w konkretnie określonych przypadkach (art. 1206, § 1 kpc).

Argumenty z praktyki za sądownictwem arbitrażowym

Argumenty za arbitrażem sformułowane przez przedsiębiorcę:

„…pierwsza korzyść z postępowania przed sądem polubownym – spór będzie rozstrzygany jeszcze w trakcie wykonywania prac bez powstania zobowiązania finansowego w postaci faktury VAT. W przypadku postępowania przed sądem państwowym konieczne byłoby powstanie roszczenia finansowego”.

„Tu mamy do czynienia z drugą korzyścią z postępowania przed sądem polubownym – wartość wpisu przed Stałym Sądem Polubownym przy WIB wyniosła 3,1 % wartości sporu, natomiast przed sądem powszechnym byłoby to 5 % dla pierwszej instancji.”

„…trzecia korzyść z postępowania przed sądem polubownym – po obu stronach sporu występują fachowcy i rozpatrujący sprawę również są ekspertami w dziedzinie sporu. W przypadku sądu powszechnego sędzia nie jest ekspertem wiedzy technicznej i posługuje się opiniami biegłych sądowych, a ich przygotowanie merytoryczne jest bardzo różne.”

„…W tym miejscu mamy do czynienia z czwartą korzyścią z postępowania przed sądem polubownym – od złożenia pozwu do wydania wyroku minęły 3 miesiące – w przypadku sądu powszechnego czas postępowania przed pierwszą instancją to 1,5 roku a więc co najmniej 5 razy dłuższy”.

„Podsumowując, postępowanie przed sądem polubownym mojej firmy mogę uznać za modelowe. Uzyskaliśmy zamierzone cele: szybkość postępowania, niskie koszty, profesjonalne postępowanie i sprawiedliwy wyrok.”